*ژیانی سەركردەكانی نزیکە لە ژیانی خەڵكەوە، فریوی خۆشگوزەرانیان نەخواردوە، ئەو رەسمەی خواره‌وه ماڵەكەی مەلا عومەر ڕابەری رۆحی و دامه‌زرێنه‌ری تاڵیبانە.
* لە وڵاتانی دواكەوتوو كە سیستەم و دەوڵەت لاوازن، ئەوەی خەڵك ئاراستە دەكات هاوسۆزی و هاوژیانیە، ئەمەی لای تاڵیبانەكان هەبووە.
خاڵی بەهێزی تاڵیبان:
*ئەمریكا لەوە گەیشتبوو كە شكستی هۆزی پەشتون كە زۆرینەی تاڵیبانەكان پێكدەهێنن ئەستەمە، سەدا ٤٠ زیاتری دانیشتوانی ئەفغانستان لەو هۆزەن.
*جیابونەوە و لێكترازان لە ناو ئەم هێزەدا ڕووینەداوە، لە ساڵی 2013 مەلا عومەر مرد، شوێنگرەوەكەی ئەمریكا كوشتی، لە 2016ەوە مەلا هەیبەتوڵا ئاخونزادە سەرۆكی تاڵیبانە و تا ئێستا یەکگرتووی و تەبایی هەیە.
*دەسەڵات لە ناو ئەو هێزە بەشێوەی هێشووی دابەشكراوە، سەرۆك چەند جێگرێكی هەیە، كە خاوەن پێگەن لە ناو كۆمەڵگەی ئەفغان، ئەوانیش: مەلا غەنی برادەر سەرۆكی مەكتەبی سیاسی تاڵیبان لە قەتەر، مەلا یەعقوب كوڕی مەلا عومەری ڕابەری پێشووتر، سیراجەدین حەقانی ڕێبەری تۆڕی حەقانی، مەلا عەبدولحەكیم سەرۆكی دەسەڵاتی دادوەری تاڵیبان و سەرۆكی وەفدی دانوستانی قەتەر. لەگەڵ شورای رەهبەری كە لە 26 كەس پێكدێت.
*وجودی ئەمریكی لە 20 ساڵی رابردوودا دۆخێكی لەناو تاڵیبان هێناوەتە كایەوە، ئەویش دروستبوونی چینێكی لیبراڵە کە كراوەترە بەرامبەر بە ڕۆژئاوا، هاوكاتی بوونی چینێكی موحافیزكاری ئەزموونداری ناو سیاسەت و شەڕەكان.
*تاڵیبان ریشەی لە ناو كۆمەڵگەی ئەفغانی هەیە، ئەو كۆمەڵگەیە ئەگەر تاڵیبانی قبوڵ نەبوایە ڕەویان دەكرد یان بەرگریان دەكرد.
*كۆمەڵگەی ئەفغانی موحافیزكارە، ئەوانەی ئارەزوی ژیانێكی رۆژئاواییانە دەكەن زۆر كەمن، ئەمە یارمەتیدەدەرێكی زۆر باشبووە بۆ تاڵیبان.
*تاڵیبان ئەوەندەی تەیارێكی ئایدۆلۆژیی و فیكرییە ئەوەندە حزبێكی سیاسی نییە، تەیاری فیكری ئوسلوبی دەگۆڕدرێت بەڵام لەسەر مەنهەجی خۆی دەمێنێتەوە، كە دەوڵەت لاواز بوو، ئایدۆلۆژیا هۆكارێكی سەرەكی مانەوەیە، تاڵیبان ئایدۆلۆژیای هەیە.
*توندڕەوی و تەقینەوە و تۆقاندن زیاتر ئەدەبیاتی قاعیدە و داعش بوو، قاعیدە ئەوەی بەسەر تاڵیباندا فەرز كردبوو، تاڵیبان لە ئەفغان و بزوتنەوەی ئیسلامی جارانی كوردستان، هێزی خۆرسكبوون، یانی_ئیسلامی_ نەتەوەیی_ بوون، دواتر ئەدەبیاتی قائیدە هەردووكیانی بەرەو توندڕەویی برد، ئێستا تاڵیبان گەڕاوەتەوە سەر مەنهەجەكەی خۆی.
*تاڵیبان وەک حەماسی فەڵەستین خاوەنداریەتی لە دۆزی نەتەوەییان دەکەن، بە پێچەوانەی ئیخوانەکانەوە.
*تاڵیبان لە 20 ساڵی رابردوودا بۆ یەك رۆژیش چەكی دانەناوە، سازشی لەسەر پرەنسیپەکانی نەکردوە، ئەوەش سووربونی نیشانداوە بۆ گەڕانەوە و تەسلیم نەبوون.
*ئەفغانستان جوگرافیا و خاكێكی عاسی هەیە، لە مێژوودا وەك گۆڕی ئیمپراتۆرەكان ناوی دەركردووە، لە ماوەی 50 ساڵدا جیهان شكستی دوو زلهێزی لەوێ بینیوە، یەكێتی سۆڤیەت و ئەمریكا، سەختی جوگرافیا كۆمەكی گەورەی تاڵیبانی كردووە.
مامەڵەی گۆڕدراوە:
*ئەمجارە تاڵیبان لە گرتنی شوێنەكاندا بژاردەی شەڕی نەبووە، سەرۆك عەشیرەت و كەسایەتیە دیارەكانی بۆ نێوەندگیریی بەكارهێناوە بۆ دانوستان لەگەڵ بەرپرسانی حكومەت و ویلایەتەكان بۆ رادەستكردنی شوێنەكان.
*تاڵیبان وەك خاوەن ماڵ مامەڵە دەكات، چەند رۆژێكە خەریكی گەڕانم بەناو میدیای جیهانیدا، شتێك نییە لەسەر فەرهود و تاڵانی چەكدارانی بزوتنەوەكە.
*دەركردنی لێبوردنی گشتی و رێگەدان بە گەڕانەوەی فەرمانبەران بۆ سەر وەزیفەی خۆیان، پەنا نەبردنە بەر تۆڵەكردنەوە، ئەو تێگەیشتنەی لای خەڵك دروستكردووە، كە تالیبان گۆڕدراوە.
*رێگەدان بە چه‌ونەدەرەوەی ئافرەت بەبێ یاوەر، رێگەدانیان بە خوێندن و كاركردن.
ستراتیژی نوێ:
*لەسەر ئاستی سەربازی تاڵیبان بە زوویی مەرزەكانی ئەفغانستانی لەگەڵ ئێران، پاكستان، تاجیكستان، تركمانستان كۆنترۆڵ كرد، زۆربەی سەرچاوەكانی داهاتی لە حكومەتی كابوڵ بڕی.
*توانی دانپێدانانی ئەمریكا بۆ سەركەوتنە سەربازییەكانی بەدەستبهێنێت كاتێك لە قەتەر دەستیان بە دانوستان كرد.
*لەگەڵ رێكەوتنی شوباتی 2020 بۆ كشانەوەی ئەمریكا، تاڵیبان بەڵێنیدا هیچ هێرشێك نەكاتە سەر ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی و رێگەنەدان بە گەڕانەوەی قاعیدە.
*تاڵیبان جۆرێك لە دانپێدانانی نێودەوڵەتی بە شێوەی نافەرمی وەرگرتووە، ئێران، روسیا و چین و توركیا، مامەڵەیان لەگەڵ ئەم هێزە گۆڕدراوە.
*تاڵیبان بەڵێنی بە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی داوە كە زیان بە بەرژەوەندیەكانیان ناگەیەنێت و رێگە بە گروپە توندڕەوەكان نادات بگەڕێنەوە.
لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا زووە بڕیاری كۆتایی بدرێت لەسەر تاڵیبانی نوێ و ژیان لە سایەیدا، كە ئایا هەمان رۆژگارە تاریكەكانی نێوان 1996 تاوەكو 2001 دووبارە دەكاتەوە، ئەوەی كە خالید حوسێنی رۆمانی نووسی ئەفغانی لە رۆمانەكانیدا وێنای كردووە، کە جەهەنەمێکە بۆ خۆی.
