هه‌موو هێزه‌ ناوچه‌یی و نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له‌ كه‌ركوك ده‌ده‌ن به‌یه‌كدا

ورده‌كاریی ئه‌و جه‌نگه‌ گه‌وره‌ی به‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان ده‌گرێت

گه‌رمیان محه‌مه‌د 2020.04.03 05:05 PM
14417 جار خوێندراوەتەوە

گه‌رمیان محه‌مه‌د

خوێندكاری ماسته‌ر ـ جوگرافیا

خاوه‌نی 75 كتێب ـ نوسین و وه‌رگێران

لە 11 ی ئۆكتۆبەری ساڵی 2015 لەرێگەی كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانییەوە لەشاری حەسەكەی ڕۆژئاوای كوردستان، جاڕی لەدایكبوونی " هێزەكانی سوریای دیموكراتی"درا، هەرچی قەسەدەیە بریتیە لە هاوپەیمانێتیەكی فرە ڕەگەز و ئایین و گروپی چەكداریی و  و بەپێی پۆلێنكاریەكەی سوپای ئەمریكا بۆ هێزی قەسەدە لە ساڵی 2017دا ئەم هێزە 40%ی كورد و 60%ی لە نەتەوەكانی دیكە پێكهاتووە و فرە ئایین و نەتەوەن.
ئایدیۆلۆجیای قەسەدە بریتیە لە ئەقڵمەندیی(علمانێت)یەكی دیمۆكراتی  فیدڕاڵی و كۆنفیدڕاڵی دیمۆكراتی!
شوێًنی كردەو چالاكیەكانی هەر چوار پارێزگای ( حەسەكە، حەلەب، ڕه‌قە، دێرزور)ە، و بەگشتی ژمارەیان( 50) هەزار سەرباز بەرەو سەرەوەیە، نزیكترین دۆستەكانیشی ئەمریكا و سعودیه‌ و ئەڵمانیا و ڕوسیایە، دوژمنەكانیشی توركیا و ئۆپۆزسیۆنی سوری سەربە توركیا و داعش و قاعیدەیە.

پرۆژەی قەسەدەی ئەنبار 
پێش بە ساڵێك، ئەمریكا دەستیدایە ئامادەكاریی پرۆژەیەكی نوێ كە ئەویش ئامادەكردنی چەكدارە سونیەكانی ڕۆژئاوای عێراقە و بەگشتی لە ئەندامانی چوار خێڵە گەورەكەی ئەنبار پێكدێن و ژمارەی چەكداریشیان دەگاتە سەرووی پەنجا هەزار چەكدار، بۆ ئەمەیش ئەمریكیەكان لە بنكە فراوانەكانی ئەمریكای پارێزگاكەدا ڕاهێنانیان پێكردوون، دەشبێت بزانین كە ئەمریكا پرۆژەی ڕاهێنانی خێرخوازیی نییە و خاوەنی ئەم بیرۆكەی هێز دروستكردنانە بریتین لە پۆمپیۆ و ترامپ و بۆلتۆن نەك دایە ترێزا و ئەمەیش بە بیراستەى ( ئاراستەی فکریی) ئیسرائیل و پارەی سعودی/ئیماراتی بەڕێوە دەچێت.
 ئەم هێزە  كە ئێستا بەناوی هێزی پاراستنی ئەنبارەوە ناسراوە هیچ كات بۆئەوە ئامادە ناكرێت تەنها چوارخێڵەكە یان ئەنبار بپارێزێت، بەڵكو ئامادەكراوە بۆ دەستگرتنی بەسەر بەشێكی زۆری هەرچوار پارێزگای ( ئەنبار، سه‌لاحەدین، موسل، كه‌ركوك) بەمەیش قەسەدەی سوننی سەرپێهەڵدەدرێت بەڵام چۆن؟
بەڵێ قەسەدەی عێراق، بەمنزیكانە دەبێتە خاوەنی پاڵپشتیەكی گەورەی ڕاگەیاندن و دارایی و هەواڵگریش، دەشبێت هەڵگری هەمان دروشمەكانی قەسەدەی سوریا بێت، بۆ ئەمەیش تاڕادەیەك لەسەر ئاستی گەورە بەرپرسان و تەنانەت تاكەكانیش سونە-كورد هاوڕاییەك هەیە بۆ دروستكردنی هەرێمی ئەنبار.

چه‌كداره‌ عه‌شایه‌ره‌كانی ئه‌نبار سه‌ره‌ڕمی جه‌نگه‌كه‌ ده‌بن

لە دروستكردنی ئەم هێزەدا كورد كۆمەڵێك قازانجی بۆ فه‌راهەم دەبێت لەوانەیش:
1-بەدەستهێنانەوەی شاری كركوك و بەڕێوەبردنی نەوتی كركوك بەهاوبەشی لەگەڵ قەسەدەی سونیدا، بەڵام چۆن ؟
2-دروستكردنی هەرێمی نەینەوا بۆ مەسیحییەكان بە مەبەستی جیاكردنەوەی سنوری كورد لە عارەبی سوننە و كۆتایی هێنان بەو ململانێ 100 ساڵییەی لەسەر زەوی لەنێوانیاندایە، وە بەپێی گرێبەستی سەدە دەبێت ئەم ناوچەیە بئاخنرێت بە فەڵەستینی.
3-دروستبوونی هێزێكی سوننی نزیك بە سنوری توركیا كە پشتگیراوە لە لایەن سعودیه‌/ئیماراتەوە، بەمەیش قەسەدەی سوریا برایەكی هاوڕا و هاودوژمنی بۆ پەیدا دەبێت دژ بە توركیا و داعش.
4-ڕاودونانی حەشد لە باشوری كەركوكەوە تا نزیك سامەڕا لە لایەن قەسەدەی سونییەوە جێبەجێ دەكرێت، ئەمەیش بە پشتیوانی ئەمریكییەكان.

به‌هۆی هاتنه‌ناوه‌وه‌ی سعودیه‌ و ئێران و توركیا جه‌نگه‌كه‌ مۆركێكی مه‌زهه‌بیی وه‌رده‌گرێت

هەموو ئەمانەیش ئەوكاتە ڕوودەدات كە ئەمریكیەكان بە فڕۆكە لەحەشد دەدەن و بۆ دەستبەسەردا نەگرتنی ناوچەكە لە لایەن داعشەوە، لەم كاتەدا پێشمەرگە لە باكورەوە و قەسەدەی سونی لە باشورەوە دەجوڵێندرێن، بەبێ ئەوەی ئەمان یەك فیشەك ئاراستەی حەشد بكەن و تەنها ئیشیان دەستگرتنە بەسەر خاكەكەدا، بەپێی ئەو سنورەی پێشتر بۆیان دیاریكراوە. 
بەڵێ ئەمە قۆناغی یەكەمی راودونانی حەشد و گێڕانەوەی كوردە بۆ زۆر ناوچە و بەهێزكردنی قەسەدەی سونەیە لە چوار پارێزگا.

بۆ قۆناغی دووەم دەست بۆ پاككردنەوەی بەغداد دەبرێت لەم هێزانەی كە لەو چوار پارێزگایەوە هەڵهاتوون و ڕوویانكردۆتە بەغداد، ئەمەیش  لە ڕێگەی سەركردەگەلێكی زاڵی حكومەتیی سەر بە ئەمریكاوە ئەنجام دەدرێت، بۆ ئەمەیش هەمووان ناچار دەكرێن  بە تەواوی بە گرێبەستی سەدە ڕازیبن و هاوكاتیش  قایلبن بەوەی بەشێك لە فەڵەستینیەكان وەرگرن و لە نەینەوا ئاكنجێیان بكەن لە بەرانبەر پارەیەكی بێشوماردا كە عێراق پێویستی پێی دەبێت و دواتریش بەشێك لە نەوتی عێراق بۆ ئوردن و ئەو دەوڵەتە بێت كە بۆ عارەبەكانی فەڵەستین بونیات دەنرێت!

به‌هۆی ده‌ستێوه‌ردانی ئه‌مریكا و ئه‌وروپا  هێرشی توركیا بۆ كوردستان په‌رته‌وازه‌ ده‌كرێت

هەروەها پشتكردن لە هاوپەیمانەكانی ئێران لە عێراق و پەنابردنەبەر ڕەوتی خەلیج وەك هاوپەیمان هەنگاوی سەرەكی ئەمكارە دەبێت بۆ حوكمدارانی عێراق و دواتریش بڕیاردان بە گرتنی هەموو ئەوانەی لە دەرەوەی وەزارەتەكانی ناوخۆ و بەرگرسی هەڵگری چەكن و لەمكاتەدا هەڵمەتێكی فراوانی حەشدگیریی ئەبێ دەست پێبكات، بە هاوكاتی ئەم هەنگاوانە هێزێكی زۆری ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی لە كوه‌یتەوە ئاراستەی ئەو خاڵانەی پارێزگای بەسڕە دەكرێن  كە بۆیان گرنگە، بەتایبەت كۆمپانیا نەوتیەكان و بەتایبەتیش لای دورگەی بۆبیانەوە خۆیان بەهێز دەكەن، بەمەبەستی ڕانەوەستانی هەناردەی نەوت و لێرەوەیش بارەگایەكی سەربازیی گەورە لە لایەن بەریتانیەكانەوە لەو دەڤەرە گەرمەدا دروست دەكرێت، بەخێرایی و لەژێر چاودێری ئەمریكا و هاوپەیمانەكانیدا هێزی گەلی بەسڕەیی دروست دەكرێت .

ئه‌مریكا و ئه‌وروپا و خه‌لیج پشتیوانی ته‌واوی پێشمه‌رگه‌ ده‌كه‌ن

بەلێ پاش ڕیشەكێشكردنی حەشد پارێزگا سونییەكانی عێراق بەڕووی پارێزگا هاوسنوریەكانی سوریادا دەكرێنەوە، بەڵام بەبێ هەڵوەشاندنەوەی سنور، ئەم ناوچەیە بە هێزی ناتۆی عارەبی پڕ دەكرێتەوە و لەم كاتەیشدا توركیا هییچ كات بەم بەهێزبوونەوەی بەرەی سعودیه‌-ئەمریكا لەسەر خاكی عێراق و سوریا قایل نابێ و ئەو هێزەی لە هەرێمی كوردستان و موسڵ هەیەتی- لەژێر بیانوی ڕێككەوتنی 1926ی پاراستنی توركماندا – ئاراستەی گرتنی كەركوك و موسڵی دەكات..

لەمكاتەدا حكومەتی هەرێم وەكو كاری هەمیشەیی  خۆی بێدەنگ دەكات، توركیا دێتە شاری كركوك و موسڵەوە، هاوشێوەی ئیدلب هەوڵی لكاندنی بە توركیاوە دەدات و بۆ ئەمەیش پێویستی بە ناوچەیەكی فراوانی پارێزگای دهۆكیشە كە داگیری بكات، تاوەكو پچڕان لەنێوان هێزەكانیدا نەبێت و بەئاسانی بگاتە موسڵ و كركوك و دوزخورماتوو، بەڵام لێرەدا پێكدادانی بەرژەوەندیەكانی بەریتانیا×توركیا لە كركوك ڕوودەدات، سەربای بەركەوتنی بە ناتۆی عەرەبی و ئەڵمانیا.

لێرەوە بە ورده‌ شەڕ هەنگاو بۆ شەڕێكی زۆر مەزن دەنرێت ئەویش لە قاڵبدانەوەی توركیایە، ناتۆی ئه‌وروپی  بەهاندانی ئەمریكا و پشتگیریی ئەڵمانیا و فەڕەنسیەكان پشت لە توركیا دەكەن و هێزی سوریای دیمۆكرات و پێشمەرگەیش دەستكراوە دەكرێت بۆ خۆپاراستن، توركیا دەستدەكات بە كۆكردنەوەی تەواوی هێزە توندڕەوەكانی جیهان-لە سوننە و شیعەیش- و ئاراستەی موسڵ و كه‌ركوك و بەشێك لە هەرێمی كوردستانیان دەكات، لێرەوە جەنگ ڕوودەدات، جەنگێك كەم كەسێك لێی ڕزگار دەبێت، بەڵێ ئەمە بەڕێوەیە و دەبێت خۆمانی بۆ ئامادە بكەین.

 


دوایین بابەت

زۆرترین خوێندراو

  • ڕۆژ
  • هەفتە
  • مانگ