ڕەهەندە نێودەوڵەتییەکانی دەهۆڵی جەنگه‌كه‌

ڤەنزوێلا.. جەنگی داهاتووی ئەمریکا

د.ئـارام ئـه‌حـمـه‌د 2025.12.10 09:36 PM
1141 جار خوێندراوەتەوە

د.ئـارام ئـه‌حـمـه‌د

مامۆستای زانکۆی راپەرین 
ماستەر لە لێكۆڵینه‌وه‌ی ستراتیژیی 
دکتۆرا لە پەیوەندییه‌ نێودەوڵەتییه‌كان
بەڕیوەبەری سەنتەری بوار بۆ لێکۆڵینەوەی سیاسی و ستراتیژیی

چۆن واشنتۆن گەورەترین ئۆپەراسیۆنی ڕووخاندنی ڕژێمی فەنزوێلا ئامادە دەکات؟
هەفتەی  ڕابردوو، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، ئاسمانی ڤەنزوێللای داخست، لە هەنگاوێکدا کە هەموو نیشانەکانی پەرەسەندنێکی ستراتیژیی هەڵگرتووە و ئاماژەیە بۆ ئەوەی واشنتۆن خۆی بۆ جەنگی ڕووخاندنی ڕژێم لە کاراکاس ئامادە دەکات.
بەپێی ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست، ویلایەتە یەکگرتووەکان فڕۆکەی سەربازی لە گەشتی چاودێریی نیمچە بەردەوامدا لە کەنارەکانی ئاسمانی ڤەنزوێللا دەخاتە گەڕ، کە وەک پێشەکییەک بۆ کردەوەیەکی سەربازیی چاوەڕوانکراو دەردەکەوێت و هەڕەشەیەکی حیساب بۆ کراوە.
پێش ئەم پەرەسەندنە، ئەوەی بە «کارتێل دی لۆس سۆلێس» (Kartel de los Soles) ناسراوە، وەک ڕێکخراوێکی تیرۆریستیی بیانی پۆلێن کرا. ئەمە تۆمەتێک بوو کە کۆشکی سپی ڕاستەوخۆ ئاراستەی نیکۆلاس مادورۆ، سەرۆکی ڤەنزوێللای کرد، بەوەی کە سەرۆکی تۆڕێکی گەورەی قاچاخچێتیی ماددە هۆشبەرەکان و گەندەڵییە. 
مادورۆ لەلایەن خۆیەوە هەموو تۆمەتەکانی ڕەتکردەوە و کارتێلەکەی بە "داهێنانێکی ئەمریکی" وەسف کرد کە ئامانج لێی—وەک لە هەموو ئەزموونەکانی پێشووی واشنتۆن لە عێراق و لیبیا—دۆزینەوەی پاساوێکی یاسایی و ئەخلاقییە بۆ ڕووخاندنی ڕژێمێکی ملکەچ نەکراو.

لە ناوخۆی ڤەنزوێللا، ئەم هەنگاوە بە بێدەنگی تێنەپەڕی. ڤلادیمیر پادرینۆ لۆپێز، وەزیری بەرگری و فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان، ڕایگەیاند کە وڵاتەکەی خۆی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی "دەستدرێژییەکی نزیک" ئامادە دەکات و سوپا پلانی بەرگری لە دەریای کاریبییەوە تا دڵی پایتەخت، کاراکاس، دادەنێت.
پێشبینییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە پلانی ڤەنزوێللا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەمریکا بە شێوەیەکی سەرەکی پشت بە جەنگی پارتیزانی (Guerrilla Warfare) دەبەستێت. ئەمە لە ڕێگەی بەکارهێنانی هێزی سەربازیی بچووک لە هەموو ناوچەیەکدا دەبێت، کە وا دەکات بەڕێوەبردنی وڵات—تەنانەت ئەگەر دەوڵەتیش بڕووخێت—ئەستەم بێت.

نه‌خشه‌ی ڤه‌نزوێلا و ناوچه‌ی كارییى

گرژییەکان گەیشتنە لوتکە کاتێک ترەمپ ڕاستەوخۆ بە مادورۆی ڕاگەیاند کە ئەگەر لە ماوەیەکی کورتدا دەست لەکارنەکێشێتەوە، ویلایەتە یەکگرتووەکان ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان دوو هێندە دەکات. مادورۆ ئەمەی بە توندی ڕەت کردەوە و بڕیاری دا تا دوا هەناسەی ژیانی شەڕ بکات.
گەورەترین کۆکردنەوەی هێز لە ناوچەی کاریبی؟
داخستنی ئاسمان هاوکات بوو لەگەڵ جووڵەی سەربازیی بەرچاو: چالاکیی چڕی فڕۆکە جەنگییەکان لە بنکەی ڕۆزڤێڵت، و گەیشتنی گرووپی هێرشبەری هەڵگری فڕۆکەی «جێراڵد ئاڕ فۆرد» (USS Gerald R. Ford) بۆ دەریای کاریبی. هەرچەندە گوتاری فەرمیی ئەمریکا جەخت لەوە دەکاتەوە کە ئامانج "شەڕکردنە دژی قاچاخچێتیی ماددە هۆشبەرەکان،" بەڵام کاراکاس ئەم کۆکردنەوەی هێزە بە دووبارەبوونەوەی سیناریۆ ناسراوەکان دەبینێت—وەک غەززە، عێراق، و لیبیا—کە دروشمەکان ئەخلاقین... بەڵام ئامانجەکان سیاسی و ئابوورین.
شایەنی باسە کە ژمارەی دانیشتووانی ڤەنزوێللا نزیکەی ٢٨.٤ ملیۆن کەسە، کە ٨٥٪یان لە ناوچەیەکی شاخاویی کەناراویدا لە باکوور دەژین و گرنگترین شارەکانی وڵاتەکە لەخۆدەگرێت: کاراکاس، ماراکایبۆ، و ڤالێنسیا. سەرەڕای ئەوەی ڤەنزوێللا خاوەنی دەوڵەمەندترین یەدەگی نەوتی سەلمێنراوی جیهانە—کە بە ٣٠٣ ملیار بەرمیل مەزەندە دەکرێت—ئابوورییەکەی لە ١٠٨ ملیار دۆلار تێناپەڕێت. هۆکارەکەشی دەگەڕێتەوە بۆ دوو دەیە لە سزاکانی ئەمریکا کە لە سەردەمی هۆگۆ چاڤێزەوە دەستیپێکرد و لە سەردەمی مادورۆدا توندتر بوو، بە ئامانجی ماندووکردنی دەوڵەت و ناچارکردنی بە چۆکداهاتن.

بەڵام، پارادۆکسە گەورەکە لێرەدایە کە واشنتۆن کاراکاس بە هەناردەکردنی ماددە هۆشبەرەکان تۆمەتبار دەکات، لە کاتێکدا خودی ویلایەتە یەکگرتووەکان گەورەترین بازاڕی کۆکاینە لە جیهاندا و بەهێزترین کارتێلەکان لەسەر خاکەکەی کار دەکەن. وەک هەموو چاودێرێکی وردبین دەزانێت، هەندێک لەم کارتێلانە لەژێر چاودێریی دەزگا هەواڵگرییەکانی ئەمریکادا دەجووڵێن کە وەک ئامرازێک بۆ فشار و کۆنترۆڵ بەکاریان دەهێنن. تەنانەت ئەو سیاسییانەی کە ئەمریکا کار بۆ جێگرتنەوەیان دەکات، زۆربەیان ئێستا لە ویلایەتی فلۆریدا لە میامی دەژین و پەیوەندییان لەگەڵ بازرگانانی ماددە هۆشبەرەکاندا هەیە.
ڕووداوەکانی دوێنێ قەبارەی ئەم پارادۆکسەیان بە ڕوونی دەرخست؛ دۆناڵد ترەمپ لێخۆشبوونێکی سەرۆکایەتیی بۆ خوان ئۆرلاندۆ هێرناندێز، بارۆنی ماددە هۆشبەرەکان و سەرۆکی پێشووی هیندۆراس دەرکرد.
هێرناندێز بە چل ساڵ زیندانی لە ئەمریکا سزادرابوو، دوای ئەوەی—بە کۆی دەنگی دەستەی سوێندخۆران—بە قاچاخکردنی ٤٠٠ تەن کۆکاین بۆ ویلایەتە یەکگرتووەکان تاوانبار کرابوو. بەڵام ترەمپ بە وشەیەک حوکمەکەی هەڵوەشاندەوە، نەک لەبەر هۆکاری "مرۆیی"، بەڵکو لەبەر ئەوەی هەڵبژاردنەکانی ئەمڕۆی هیندۆراس پێویستی بە پشتگیریکردنی کاندیدێکی ڕاستڕەوی هاوتەریب لەگەڵ دیدگای ئایدیۆلۆژیی خۆی هەیە. ئەمەش یەکێکە لە دیارترین نموونەکانی گاڵتەکردنی ئیمپراتۆریەتی ئەمریکا بە یاسا و ژیریی مرۆڤ.
ئەمە ئەو پارادۆکسەیە کە هەمیشە سەرسامی کردووم لە ڕەفتاری ئیمپریالیستیی ڕاستڕەودا؛ خاوەنەکانی بایەخ بە ناکۆکییەکان نادەن و خۆیان ناچار نابینن پاساویان بۆ بهێننەوە. چونکە هەرکەسێک باوەڕی بە باڵادەستیی ڕەگەزی سپی پێست وەک "ڕاستییەکی سروشتی" هەبێت، پێویستی بەوە نییە کەس ڕازی بکات؛ بەسە ئەوەی دەیەوێت بیڵێت و چاوەڕێی ئەوە بێت کە ئەوانی تر باوەڕی پێ بکەن و پابەند بن. بۆ ئەوان ئاسانە ئەفریقای باشوور بە ئەنجامدانی جینۆساید تۆمەتبار بکەن—کە نایکات—یان ئیسرائیل لە جینۆسایدی غەززە بێتاوان بکەن—کە بە کۆی دەنگی مرۆڤایەتی تاوانبارە.
بەڵام چەپی لیبراڵی ئیمپریالیست، بە تەواوی پێچەوانەیە؛ بە دەمامکی "بەهاکان" هەڵماندەخەڵەتێنێت و هەمیشە هەوڵ دەدەن جەنگەکانی بە شەرعیەتی ئەخلاقی داپۆشن. دەزانن کە درۆ دەکەن، و ئێمەش دەزانین کە درۆ دەکەن، کەچی هەوڵ دەدات گێڕانەوەیەکی ئەخلاقی دروست بکات بۆ ئەوەی داگیرکارییەکەی بەرگێکی مرۆیی پێ ببەخشێت. بەڵام ئەو ڕاستڕەوە ڕەگەزپەرستەی کە ئەمڕۆ ترەمپ سەرکردایەتیی دەکات، پێویستی بە هەموو ئەمانە نییە.

نیكۆلاس مادۆرۆ سه‌رۆكی ڤه‌نزوێلا


بۆ ئەو، دادپەروەری ئەوەیە کە خۆی بڕیاری لێ دەدات، و ڕاستی ئەوەیە کە لە گۆشەنیگای باوەڕی بە باڵادەستیی خۆیەوە دەیبینێت. حوکم لەسەر سەرۆکی وڵاتێکی خاوەن سەروەری وەک ڤەنزوێللا دەدات کە سەرۆکی کارتێلێکی ماددە هۆشبەرەکانە، و لە هەمان شەوەدا لێخۆشبوون بۆ پیاوێک دەردەکات کە بەڕاستی لە بازرگانیی ماددە هۆشبەرەکاندا تاوانبارە، چونکە خزمەت بە ئەجێندای ڕاستڕەوەکان دەکات، و خۆی بە پابەند نازانێت هیچ شتێک بۆ هیچ کەسێک ڕوون بکاتەوە—نە بۆ نەتەوەکان، نە بۆ گەلان، و نە بۆ دامەزراوە نێودەوڵەتییەکان.
بۆیە، سادەییە باوەڕ بکەین کە واشنتۆن زیاتر لە مانگێکە خەڵکی بێتاوان لە بەلەمەکانی کاریبیدا دەکوژێت لە "شەڕی دژی ماددە هۆشبەرەکاندا". ڕاستیی ڕەها ئەوەیە کە ئەوەی ڕوودەدات شەڕە لەسەر نەوت.
ڤەنزوێللا، خاوەنی گەورەترین یەدەگی زێڕی ڕەش لە جیهاندا، ئەو ئیمتیازاتانە بە واشنتۆن نادات کە دەیەوێت، و لە ڕووی ئابوورییەوە مامەڵە لەگەڵ چین دەکات، و لە ڕووی تەکنیکی و سەربازییەوە لەگەڵ ڕووسیا. ئەمە بەسە بۆ هەڵگیرساندنی هەموو "تووڕەییەکی ئیمپریالیستی" لە کۆشکی سپیدا.
 چۆن پێشبینیمان کرد؟
ماوەیەک لەمەوبەر، لێرە شیکارییەکم نووسی کە مشتومڕێکی بەرفراوانی لێکەوتەوە، کاتێک ئۆپۆزسیۆنی ڤەنزوێللی، ماریا کۆرینا ماچادۆ—یان ڕاستتر کاتێک بەبێ هیچ پاساوێکی لۆژیکی—خەڵاتی نۆبڵی ئاشتیی پێ بەخشرا.
ئەو کاتە گوتم کە خەڵاتەکە تەنها هەنگاوێکی سەرەتاییە بۆ جوانکردنی "جێگرەوە نەرمەکە" کە واشنتۆن دەیەوێت لە شوێنی نیکۆلاس مادورۆ دایبنێت. لە حوکمەکەمدا پشت بە لێدوانە ڕاشکاوەکانی خۆی بەستبوو: ئەو کەسە بوو کە لە ساتێکی داتەپینی ئەخلاقیی ئاشکرادا، بەڵێنی دا کە ئیمتیازاتی گەڕان بەدوای نەوت و کانزا بەنرخەکاندا بە کۆمپانیا ئەمریکییەکان بدات، و پشتگیریی ئیسرائیل بکات، و باڵیۆزخانەی ڤەنزوێللا بۆ قودس بگوازێتەوە.
شیکارییەکەم بە ڕستەیەک کۆتایی پێهێنا کە گوتم جێگەی داخە بەڵام واقیعییە: "بڕیاری جەنگ لەسەر ڤەنزوێللا پێشوەختە لە واشنتۆن دراوە."
ناڕەزایەتیی هەندێک کەسم لەبیرە، و پرسیارە باوەکە: پەیوەندیی نێوان خەڵاتی نۆبڵ و جەنگ لەسەر وڵاتێک چییە؟ ئەو کاتە هۆکارەکانم ڕوون کردەوە، و هەرکەسێک بیەوێت دەتوانێت بگەڕێتەوە بۆ وتارەکە.
لێهاتوویی ستراتیژی، وەک سون تزو لە «هونەری جەنگ»دا دەڵێت، لە پێشبینیکردنی ئەوەدا نییە کە هەمووان دەیبینن، چونکە هەورەبرووسکە بەڵگەی بارانە و قسەکردن لەسەر ئەوە بلیمەتی نییە؛ بەڵکو لێهاتوویی ڕاستەقینە ئەوەیە کە تۆوەکە ببینیت پێش ئەوەی شین بێت، و پێشبینیی ئەوە بکەیت کە چی ڕوودەدات پێش ئەوەی شێوە بگرێت.
ڕەهەندە نێودەوڵەتییەکانی دەهۆڵی جەنگ
چی دەربارەی هاوپەیمانانی ڤەنزوێللا، چین و ڕوسیا ؟

ئەوەی بەڕاستی ئازاربەخشە، دۆخی حکومەتی چەپی کاراکاسە لەمڕۆدا. ئەم حکومەتە کە بە تەنها بۆ دەیان ساڵ بەرگەی فشارەکانی ئەمریکای گرت، و گەلەکەی بەهۆی سزاکانی یەک لەدوای یەکەوە لەژێر هێڵی هەژاریدا ژیا، دەیتوانی—ئەگەر بیویستایە—ملکەچی فەرمانەکانی واشنتۆن بێت لە بەرامبەر باشبوونێکی خێرای بژێویدا، بەڵام ڕێگایەکی سەختتری هەڵبژارد: کەرامەتی نیشتمانی و ملکەچ نەبوون. بەڵام ئەمڕۆ خۆی بە تەواوی بە تەنها دەبینێتەوە لەبەردەم جەنگێکدا کە بۆ گۆڕینی ڕژێم ئامادە دەکرێت، جەنگێک کە ئامانجی کۆنترۆڵکردنی ڕەفتار نییە، بەڵکو هەڵکەندنی دەسەڵاتە لە ڕەگ و ڕیشەوە.
وا دیار نییە هیچ چەترێکی پاراستنی ڕاستەقینە هەبێت. ڕاپۆرتەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە مادورۆ کەسییەن پەیوەندیی بە مۆسکۆ و پەکینەوە کردووە بۆ داواکردنی پشتیوانی، بەڵام هیچ بەڵگەیەک نییە کە هیچ کامیان وەڵامیان دابێتەوە یان تەنانەت ئاماژەیان بە ئامادەیی بۆ وەستانەوە لەگەڵ ڤەنزوێللا لە ڕووبەڕووبوونەوەی زریانی داهاتوودا کردبێت، وەک چۆن ڕۆژئاوا لەگەڵ ئۆکرانیادا کردی.
ڕەنگە— ئەمە بە وریاییەوە دەڵێم بەهۆی نەبوونی بەڵگەی یەکلاکەرەوە—واشنتۆن دۆسیەی ڤەنزوێللای خستبێتە ناو ڕێککەوتنێکی گەورەترەوە کە پەیوەستە بە کۆتاییهێنان بە جەنگی ئۆکرانیا: چاوپۆشییەکی ڕووسی لێرە... لە بەرامبەر دەستکەوتێک لەوێ.

كه‌شتییه‌ نه‌وتییه‌كه‌ی ڕوسیا له‌ ده‌ریای ڕه‌ش


لەو چوارچێوەیەدا، دەریای ڕەش لە ماوەی دوو ڕۆژی ڕابردوودا شایەتیی هێرشکردنە سەر دوو کەشتیی نەوتی ڤیرات (Virat)و کایرۆس (Kairos)بوو کە سەر بە "کەشتیگەلی سێبەر"ی ڕووسیان لە نزیک کەناراوەکانی تورکیا، پێش ئەوەی ئۆکرانیا بەرپرسیارێتیی هێرشەکەی لە ئەستۆ بگرێت. "کەشتیگەلی سێبەر" بە بڕبڕەی پشتی گواستنەوەی نەوتی ڕووسیا و تێپەڕاندنی سزاکانی ڕۆژئاوا دادەنرێت، هەروەها گرنگترین سەرچاوەی دارایی مۆسکۆیە لەوەتەی جەنگی ئۆکرانیا هەڵگیرساوە.
بەڵام ئەو پرسیارەی هەمووتان دەیکەن: پەیوەندیی نێوان پەرەسەندنی ئەمریکا بەرامبەر ڤەنزوێللا و هێرشکردنە سەر کەشتییە نەوتییەکانی ڕووسیا لە دەریای ڕەشدا چییە؟
ڕەنگە وەڵامەکەمان لە ڕاپۆرتێکەوە دەست بکەوێت کە ئاژانسی بلومبێرگ لە ٢١ی مانگی یانزە بڵاوی کردەوە و ئاشکرای کرد کە کەشتیی نەوتی ڕووسی Seahorse هەوڵی داوە بارێکی "نافتا" (Naphtha)—ماددەیەکە کاراکاس بۆ شلکردنەوەی نەوتە قورسەکەی پێش هەناردەکردن بەکاری دەهێنێت—بگوازێتەوە بۆ ڤەنزوێللا، بەڵام کەشتیی جەنگیی ئەمریکی USS Stockdale ڕێگریی لێکردووە و ناچاری کردووە ئاراستەکەی بەرەو کوبا بگۆڕێت. کەشتییەکە دوو جار هەوڵی داوە بگەڕێتەوە بۆ کەناراوەکانی ڤەنزوێللا، بەڵام هەموو جارێک لەژێر فشاری ئەمریکادا ئاراستەکەی گۆڕیوە.
لەگەڵ ئەوەشدا، مۆسکۆ درەنگ وەڵامی نەدایەوە. لە ٢٣ی هەمان مانگدا، کەشتیی ڕووسی Vasily Lanovoy گەیشتە کەناراوەکانی ڤەنزوێللا و ٣٠٠ هەزار بەرمیل نافتای هەڵگرتبوو. گرنگتر لەوە، ڤەنزوێللا چەند ڕۆژێک لەمەوبەر ڕایگەیاند کە هاوردەکردنی نافتای ئەمریکی بە تەواوی ڕادەگرێت و تەنها پشت بە هاوردەی ڕووسی دەبەستێت، ئەمەش وایکرد هاوردەی واشنتۆن بۆ کاراکاس بۆ یەکەمجار ببێتە "سفر".
تەنها لە نێوان مانگەکانی مارس و ئۆکتۆبەردا، ڕووسیا زیاتر لە ٧ ملیۆن بەرمیل نافتای داوەتە ڤەنزوێللا، لە هەنگاوێکدا کە بە تەحەدایەکی ڕاستەوخۆی هەژموونی واشنتۆن لە "حەوشەی پشتەوەی" خۆیدا دادەنرێت.
لە نێوان مۆسکۆ و کاراکاسدا کۆمەڵێک ڕێککەوتن هەیە کە بوارگەلێک دەگرێتەوە کە بۆ واشنتۆن بە هەستیار دادەنرێن؛ وزە، گازی سروشتی، کانزاکان، و تەنانەت فڕۆکەوانیی مەدەنی. ڕۆژانی ڕابردوو شایەتیی واژۆکردنی ٤٢ ڕێککەوتنی نوێ بوون لە ڕێگەی تەکنەلۆژیای ڤیدیۆوە، کە هەموو کەرتەکانی دەگرتەوە.
بە گەڕانەوە بۆ هێرشکردنە سەر کەشتییەکانی ڕووسیا؛ پرسیارە هەستیارەکە ئەوە نییە "کێ هێرشەکەی ئەنجام دا؟" بەڵکو:
ئایا ترەمپ هەوڵی دەدا ڕێککەوتنێکی ئاشتی خێراتر بکات کە بەشێک لە ئامانجەکانی ڕووسیا لە ئەوروپا پێ ببەخشێت لە بەرامبەر بێلایەنکردنی لە قەیرانی ڤەنزوێللادا؟ ڕەنگە ئەمە ئەگەرێکی کراوە بێت.
لە بەرامبەردا، ڕەنگە هێرشەکە پەیامێکی ڕاستەوخۆی ئەمریکی بێت کە دەڵێت: یارییکردن لە حەوشەکانی پشتەوە قەدەغەیە.
و ئەوەی کە بوارەکانی وزە و کانزاکان هێڵی سوورن و ڕێگە بە ڕووسیا نادرێت بیانبەزێنێت، و ڤەنزوێللا یەکێک دەبێت لەو گۆڕەپانانەی کە شەڕەکانی هەژموونی نێودەوڵەتی لە ساڵانی داهاتوودا لەسەری یەکلایی دەکرێنەوە.
 ئەی چی دەربارەی چین؟
سەبارەت بە چین، باوەڕ ناکەم خۆی بخاتە مەترسیی ڕووبەڕووبوونەوەیەکەوە، تەنانەت ناڕاستەوخۆش، لە دووریی هەزاران کیلۆمەتر لە سنوورەکانییەوە، لە کاتێکدا دەبینێت واشنتۆن بە ڕوونی ئاماژە بە کردنەوەی دۆسیەی تایوان دەکات ئەگەر پێویست بکات. 
پێموایە ئەو پەیامە هەفتەی ڕابردوو بە شێوەیەکی ڕوونتر لە هەموو کاتێک نێردرا، کاتێک واشنتۆن پاڵی بە سەرۆک وەزیرانی ژاپۆنەوە نا بۆ پەرەپێدانی گرژی لە نزیک دوورگە کێشەلەسەرەکان لەگەڵ چین و دۆسیەی تایوان، پێش ئەوەی—لە ماوەی چەند کاتژمێرێکدا—فەرمانی پێ بکات بوەستێت.
چی ڕوویدا؟
قەیرانی ئەم دواییەی نێوان چین و ژاپۆن دوای لێدوانەکانی سەرۆک وەزیرانی ژاپۆن، سانای تاکایچی، سەریهەڵدا، کە هەر هێرشێکی چینی بۆ سەر تایوانی بە "هەڕەشەیەکی بوونیی بۆ ژاپۆن" لە قەڵەم دا، ئەمەش مافی پەنابردن بۆ "بەرگریی بەکۆمەڵ"ی دەدا بە تۆکیۆ. 

تره‌مپ سووره‌ له‌سه‌ر ڕوخاندنی ڕژێمی ڤه‌نزوێلا


پەکین ئەمەی بە بەزاندنی هێڵە سوورەکانی خۆی زانی و بە تووندی وەڵامی دایەوە، دواتر پۆستێکی هەڕەشەئامێز لەلایەن کونسوڵی چین لە ئۆساکا بڵاوکرایەوە کە بووە هۆی بانگهێشتکردنی باڵیۆزی چین.
گرژییەکان زیاتر بوون کاتێک چین هۆشداریی گەشتیاری دەرکرد، چالاکییە کولتوورییەکانی ژاپۆنی هەڵپەسارد، و نائارامیی ئابووریی ئەگەری دەستی پێکرد لەگەڵ دووبارە هەڵسەنگاندنەوەی ژاپۆن بۆ زنجیرەکانی دابینکردن. لەسەر ئاستی ئەمنی، ئاستی مانۆڕە دەریاییەکان لە دەوروبەری دوورگە کێشەلەسەرەکان بەرز بووەوە، کە دیسانەوە دۆسیەی تایوانی وەک ناوەندێکی گڕگرتنی هەرێمی هێنایەوە بەرچاو.
خوێندنەوەی من ئەوەیە کە پاشەکشە خێراکەی ژاپۆن، دوای تووڕەییەکەی چین، خۆی لە خۆیدا بەشێک بوو لە ئاماژە ئەمریکییەکە:
ئەم شێوازە لە توێژینەوە ستراتیژییەکاندا پێی دەوترێت: نیشاندانی توانای زیانگەیاندن بەبێ بەکارهێنانی (Strategic Signaling)، واتە ناردنی ئاماژەیەک کە سنوورەکانی یارییەکە ڕوون دەکاتەوە پێش هەڵگیرسانی ڕووبەڕووبوونەوە. "ئێمە دەتوانین لە دەوروبەری خۆتدا بێزارت بکەین، کەواتە دەست لە شەڕی داهاتوومان لە کاریبی وەر مەدە." ئەمڕۆ، ڤەنزوێللا بە ئەگەرێکی زۆرەوە بە تەنها لەبەردەم گەورەترین ئامێری سەربازیی جیهاندا وەستاوە، تەنها لەبەر ئەوەی ڕەتی کردەوە ببێتە بیرە نەوتێکی نوێی ئەمریکی.


دوایین بابەت

زۆرترین خوێندراو

  • ڕۆژ
  • هەفتە
  • مانگ