دڵزار جه‌بار
خەریکە کورد بەدەستی خۆی خۆی بەرەو انتحاڕو لەناوبردنێک دەبات کە داگیرکەران بە انفال و سوتان و کیمیاباران و ڕاگواستنیش نەیانتوانیەوە ئەوە بکەن، ئەویش بریتیە لە بەعەڕەبکردنی کوردستان و بەتایبەت هەولێری پایتەخت لەژێر پەردەی ( حەوانەوەی ئاوارەو وەبەرهێنان و گەشتوگوزار ..هتد ) جا لە کاتێکدا ئەوە گەورەترین و ستڕاتیژیترین هەڵەو خراپەی دەسەڵاتی حوکمڕانە ( بەتایبەت پارتی کە دەسەڵاتی فیعلی هەولێری پایتەختی بەدەستە ) کەچی پێش دەسەڵات لە فەزای کۆمەلگەو دنیای ( ناڕازی و ئۆپۆزسیۆن و خەڵکەوە ..) ڕووبەڕووبونەوەو وڕوژاندنی ئەم باسە کراوەتە بڤڤە!
ئەو داخەی پەنجەی ڕاکێشام بۆ ئەم نوسینە بەپەلەیە٫ باسکردنی زۆری ئەم بابەتەیە بە شێوەی پیاهەڵدان و ئەرێنی و هەروەک نموونە من سەرنجی چەندەها بەرنامەی کەنالی کوردستان ٢٤ی پارتیم داوە لەو ماوەیەدا کە عادەتەن بابای پێشکەشکار بەو پەڕی حەماسەتەوە وەک ڕەخنەو ناڕەزایی دەیگووت ( ئای ئای خۆ کەسانێک هەن پێیان ناخۆشە خەلکی عەڕەب بێنە کوردستان بۆ گەشت و بۆ کەسابەت کە ئەوە سوودی ئابوری هەیە و ..هتد ـــ ئەمە بە داڕشتنەوەی خۆم )
هەر بەڕاستی ئەم ئەقڵیەتە خۆکوژی ڕاستەقینەو بناغەنەی لەناوچوونی کورد و کوردستانە وەک نەتەوەو وەک جوگرفافیایەک لە عێڕاق! ئیتر ئەم حەماسەتە چ نیە جگە لە کارەستاتێک کە لە بێ خەبەریەوە سەرچاوەی گرتووە! لەڕاستیدا مەسەلەی هەستەوەری بۆ هاتنی عەڕەب زۆر جیاوازە لە مەسەلەی ڕێزگرتن و میوانداری و دژایەتی ڕەگەزپەرستی! منیش حەتمەن دژی ڕەگەزپەرسیم و دەشزانم گەشتوگوزار جگە لە سودی ئابووری بەهایەکی کولتوری و مرۆڤایەتی گەورەو جوانی هەیە، بەڵام ئەم پرسە لە کوردستان هەرگیز بەو شێوە ئاسان و بێ غەلو غەشە نیە، بەڵکو ئەمە ڕوکەشی گەورەترین شەڕ و کارەساتە کە لەناوەڕۆکی بابەتەکەدا هەیە! هەرچەندە ئێرە بواری ڕوونکردنەوەی وردی نیە، بەلام با بەخێرایی تیشکێکی دەخەینە سەر:
١. خۆی کورد لە عێڕاق کەمینەیەو و عەڕەب لانی کەم پێنج هێندەی کورد زۆرن ٢. ئینجا عەڕەب بەهۆی سروشتی کۆمەڵایەتیان زۆر بەخێراییش دانیشتوانیان زیاد دەکات کە ئەمە لەناو کورددا وانیەو خەلکی لەکوردستان خەریکە مۆدێرنانە ( موسەققەفانە!!) بۆ منداڵ و خێزان دەڕوانن و دروشمی ( یەک منداڵ کەمە و دوو زۆرە )یان تەبەننی دەکەن!
٣. ئینجا بە شێوەی داگیرکاریەکی بێ پەردە لە نیوەی خاکی کوردستان زەوی و گوندی کورد زەوت دەکەن و ئەوەتا وا هەر لەدەوری هەولێری پایتەخت هەر لە پردێوە هەتا سەرگەڕان و هەتا گوێر.. زەوی کورد داگیردەکەن کە نزیکترین خاڵن لە هەولێرەوە ٤. ئینجا بەناوی ئاوارەو لێقەومانەوە یەک دنیایان هاتوونەتە کوردستان و هەولیر و نیشتەجێبوەتن ٥. ئینجا بەناوی وەبەرهێنانەەوە ڕێیان بۆ خۆشدەکرێت و دێن شوقەو ڤێللا و زەوی و خانو دەکڕن و دەبنە خاوەن موڵک ٦. ئینجا خەلکی ئێمە خۆی تامەزرۆیە بۆ فێربوونی زمانی عڕەبی و کورد هەر لەخۆیەوەو لەوگۆڕە بەرەو زمان و ناسنامەی عڕەبی دەڕوات چ جای ئەەی کەشێکی عەڕەبی بەسەردا فەڕز بکرێت ٧. ئینجا حوکمەت هیچ پڕۆژەیەکی نەتەوەیی بۆ سیاسەتی زمانی نیە و ئەوەتا تا ئێستا لەزانکۆکان زۆربەی مەنهەج و زمای ئیدارەو بحس نوسین بە زمانی عڕەبیە ...
ئەم خاڵانەی سەرەوە لە پێناو ئەوەیە تا لە پڕۆسەی تەواوکاری پڕۆژە ئەهریمەنیەکە تێبگەین کە چۆن نەتەوەی کورد بە بێ دەنگی دەتاوێتەوەو لە داهاتوو کوردستان دەبێتە ( عەڕەبستان )
جا با زۆر بەکورتی هەوڵ بدەین لەمیانەی بەیەکەوە بەستنەوەی ئەم خاڵانەی سەرەوە وێنایەک بکێشین بۆ پرۆسە شەڕانگێزیەکە:
با سەرنج بدەین٫ لەلایەک ئێمە بەناوی مرۆڤایەتیەوە پێشوازی لە ملیۆن ئاوارەی عەڕەب دەکەین کە بە هەژاری و برسیەتی دێنە ناو شار و ماڵی ئێمە و لێرە دەبنە باریش و دەرفەتی کاری گەنجانی ئێمەش دەبەن، ئینجا لەولاوە بە شەڕو دڕندایەتی ئەو زەویانە داگیردەکەن کە دەسەڵاتیان بەسەری داهەیەو خاوەنە کوردەکەی لێ دەردەکەن، ئینجا بەناوی بوژانەوەی بازاڕ و فرۆشتنی خانوو و شوقەوە دەوڵەمەندەکانیان دێن و دەبنە خاوەن و موڵک و وەک شاری خۆیان نیشتەجێ دەبن، ئینجا زمانی عڕەبی لە هەولێری پایتەخت دەبێتە زمانی ئاسایی و زمانی زانکۆو دائیرە و ئیتر بابای عەڕەب هیچ هەست ناکات لە وڵاتێکی غەیری عەڕەبیە! تەنانەت گەنجێکی کورد بۆ ئەوەی لە مەتعەمێک ئیشی مێزسڕینەوە بکات دەبێت عڕەبی بزانێت! ئینجا سەربارو بن بار بە ملیۆن خەلکی عەڕەب بۆ گەشتوگوزار دێن و تەواو ئەم وڵاتە پڕ دەکەن لە ( تام و بۆن و ڕەنگی )عەڕەبی!
بەم جۆرە لەهەموو لایەکانەوە یەک پڕۆسە پێکدێت کە بڕیتیە لە پڕۆسەی ( لەناوچوون و توانەوەی نەتەوەی کورد ) و کۆی ئەم لایەنانە پێکهێنەری جیاوازی ئەم پڕۆسە/ پڕۆژە هاوبەشەن و بەیەکەوە یەکێتی درووست دەکەن!
هەموو ئەم کارەساتە بە کۆمەلێک پاساوی وەک ( ئینسانیەت و دژە قەومیەت و سوودی ئابوری ..) ڕەوایەتی پێدەدرێت و ڕوودەدات، بە پاساوی ئینسانیەت ئێمە دەبێت ماڵی خۆمان ببەخشینە عەڕەب چونکە لێ قەوماون! بە پاساوی دژە قەومیەت دەبێت هیچ گرنگیەک بە زمان و ناسنامەی خۆمان نەدەین و زۆر بە ئاسانی لە ماڵی خۆمان بە زمانی ئەوان قسەبکەین و بخوێنین بازرگانی بکەین! بە پاساوی ئابووری ئەگوایە بەم گەشتیار و شوقە فرۆشتن و شتە بازار دەبوژێتەوە! ئینجا بە پاساوی ئاشتیخوازی و دووری لەشەڕەوە ناشبێت بەرگری لە داگیرکردنی خاکەکەمان بکەین ( مەسەلەن لە ناوچە داگیرکراوەکان )
لەڕاستیدا هەموو ئەم پاساوانە موتڵەقەن بەتاڵن و چەواشەن! نە میوانداری و ئینسانیەت بەم جۆرەیە، نە سودی ئابوری بەم شێوەیە ڕاستە ..هتد با سەرنج بدەین مەسەلەن ئێمە ئەم هەموو بالۆرەیە لێ دەدەین بەناوی ( گرنکی کەرتی گەشتیاری ) بەڵام ئەمە کەی کەرتی گەشتیاریە کە تەنها خەڵکی یەک نەتەوە و ئەویش لەم دۆخەی کە باسمان کرد بێت و لە هەموو شوێنێک بڵاوبێتەوە؟ گەشتیاری ئەوەیە هەندێک عەڕەب و هەندێک تورک و هەندێکی تر جولەکەی ئیسڕائیل و هەندێکی تر ئینگلیز و ئەڵمانی ..هتد بێنە وڵاتی من٫ نەک ئەوەی تەنها خەلکی عەڕەبی عێڕاق بێت، ئینجا ڕێزگرتن لە میوان ئەوەیە کە خۆت ساحێب ماڵ بیت و میوان بێت سعاتێک دانیشێت و بڕوات ئەوکاتە تۆ ڕێزی دەگرین، بەلام ئەوە چ میوانەتیەکە ئەو ببێتە ساحێب ماڵ، بێت ماڵەکەت داگیر بکات! ئینجا سەبارەت بە سودی ئابوری کە ئەمەشیان چەواشەو ئەقڵ کوتیەکە زۆر باسی دەکرێت و زۆرێک باوڕیان پێیەتی! مەسەلەن بەو پاساوەوە کاتێک خەلکی عەڕەب دێن و لە هەولێر نیشتەجێ دەبن جا بە کڕینی موڵک یا کرێ ئەمە لەلایەک سوودەکەی بۆ کۆمەڵێک کۆمپانیاو بازرگانە کە خوا بزانێ ئەم داهاتەشیان بۆ چ وڵاتێکی تر دەبەن، لەلایەکی تر بەمە نرخ و کرێ بەسەر خەلکی هەژاری هەولێر گران دەبێت! ئینجا بوونی ئەم هەموو ئاوارەو خەلکە بیانیە وای کردووە کە بێکاری بۆ خەلکی خۆمان درووست بێت، ئینجا سەبارەت بەو دوکاندار و شتەی کە کڕیاریان عەڕەبن ئەوەش دیسان باتڵە چونکە ئەم بازاڕ و دوکانداریە هەر لە ئەسڵدا لەسەر بناغەیەکی فشۆڵ دامەزراوە بەوەی بازار لە کوردستان لەسەر بنەمای بازرگانیەکی یەک لایەنە ( واتە تەنها شوێنێک بۆ ساغکردنەوەی بەرهەمی هێندراو ) دەمەزراوە کە ئەمەش بەڕاستی بازاڕ و بازرگانیەکی ساختەیە بە مانای کەلیمە!
دیارە ئەم بابەتە دەشێت زۆر زیاتر ورد بکرێتەوەو لێک بدرێتەوە، ئەممان پوختەی پەیاممان ئەوەیە کە لەلایەک بڵێیین ئەم پڕۆسەیە ( گەشتیار و استسمار و ئاوارەو داگیرکردن و زۆربوون )ی عەڕەب هەرهەمووی مەترسیە لەسەر وجودی نەتەوەی کورد لە عێڕاق، هەروەها پاساوو خوێندنەوەکانیش ( پاساویی ئینسانی و ئابوری و نا قەومی بوون و ئاشتی خوازی ..) هەمووی چەواشەو باتڵن! هەروەها ویستمان بلێین ئەگەر پارتی هەڵەو خراپەو تاوانێکی لە ئەستۆ بێت ئەوە پێش هەموو شتێک ئەم مەسەلەیەیە کە لە سایەی ئەوەوە خەریکە هەولێر ( کوردستان بە گشتی ) دەبێتە موستەعمەرەیەکی عەڕەبی! هەروەها ویستیشمان ئەوە بلێیین کە ئەوەی سەیرە ئەوەیە ئەم کارەساتەی وا لە ژێر باڵی حزبی دەسەڵاتەوە ڕوودەدات لەڕوانگەی ئەوانەی تری غەیر یان دژە دەسەڵاتیشەوە دیسان ئاساییە و ڕێک هەماهەنگن لەگەڵی!
تێبینی کۆتاییمان کە زۆر گرنگە ئەەیە، کە من زۆر بە ڕاستگۆیانەو لەناخمەوە تەواو دژی ئەوەم سوکایەتی بە گەشتیار و بە ئاوارەش بکرێت و من وای دەبینم کە ئەمەیان مەقامێکی کۆمەلایەتە، واتە من لەڕوە مرۆیی و کۆمەڵایەتیەکەوە هیچ کێشەم لەگەڵ عەڕەب و هیچ نەتەوەو خەلکێکی تر نیە و انسان هەر ئینسانە چاک هەر چاکە و خراپ هەر خراپە جا کورد بێت یان تورک و عەڕەب... هتد وە گەشتیاریش کەسێکە کە بە دڵسافی و بۆ خۆشی دێت و ئەهلی خێر و دۆستایەتیەو بلفعل حوکمی میوانی هەیە! ئەممان بابەتەکە ئەوەیە کە ئێمە سەرنج بدەینە پرسێک کە بەهەق پرسێکی ستڕاتیژیەو پەیوەستە بە بوون و ئایندەمانەوە، ئێمە کاتێک ڕەچاوی ئەم پرسە دەکەین، مانای ئەوە نیە پێمان وایە ئەم خەڵکانە ڕاستەوخۆ لەمە بەرپرسن ( واتە پێمان وانیە گەشتیارێک یان ئاوارەیەک بە مەبەستی بە عەڕەبکردنی کوردستان بێت بۆ گەشت و بۆ! پەنابەریەکەی نەئ، بۆیە ئێمە بەشێوە ئاساییەکەی وەک ڕێز و میوان و ماف و ئەو پڕەنسیپانە مامەڵەی لەگەڵ دەکەین، بەلام ئێمە دەبێت لەلای خۆمانەوە گشتایەتی ڕووداوو و جوڵەکان ببینین و لەسەر ئەم بنەمایە خوێندنەوە بکەین، کە لەم کاتەشدا مانای ئەوەنیە بە ڕق و بێ ڕێزیەوە مامەڵە لەگەڵ گەشتیار و ئاوارە بکەین، بەلکو مانای ئەوەیە کە وامان لێ دەکات ساویلکانە تەشجیع و تەسویق بۆ ئەم گەشتوگوزار و استسمار و نیشتەجێبوونی ئاوارانە نەکەین! وامان لێ دەکات هەستەوەر بین و بە حسابەوە خوێندنەوەو هەڵسەنگاندن بکەین، کە بەڕاستی ئەم دوو شتەش زۆر جیاوازن
