.jpg)
لەرێی ئەنتەرنێتەوە لە فەیلەسوفی گەورە ریجیس دۆبریە دەپرسن: چۆن وەڵامی ئەو پرسیارانە بدەینەوە كە ڤایرۆسی كۆرۆنا روبەرووی كردوینەتەوە؟ دۆبریە دەڵێت: بەشێكی زۆری ئەوە پەیوەندی بە چۆنێتی رۆڵی حكومەتەوە هەیە.
لە بنەما سەرەكییەكانی دیموكراسی حكومەت نوێنەری گەلە، كاری سەرەكی حكومەتیش دابینكردن و زامنكردنی مافی گەلە، یەكێك لە مافە سەرەكییەكان ئازادی و ئاسایشە، ئایا حكومەتەكان توانییان ئارامی و تەندروستی گشتی دابین بكەن؟ وەڵامی ئەم پرسیارە ئەوەمان بۆ روندەكاتەوە كە ئایا سەركەوتوبوین لە بەرەنگاربوونەوەی كۆرۆنا.
دۆبریە بۆ پتەوكردنی بۆچوونەكانی وانەیەكی كامۆی رۆماننوس دەهێنێتەوە: كە لەسەر زاری یەكێك لە پاڵەوانەكانی رۆمانی تاعون دەڵێت: لە كارەساتەكاندا ئەوە فێردەبین كە ئەو شتانەی لای مرۆڤ شایستەی رێز و ستایشە زیاترە لەوانەی شایستەی قێز لێبوونەوەبێت.
دۆبریە لای وایە كە پەتای كۆرۆنا كۆمەڵگا ئەوروپییەكانی رووتكردەوە، بە تەنزەوە دەنوسێت: پادشاكان رووتبونەوە، ئایا ئەمە خەونە؟ بەردەوام دەبێت و دەڵێت: ئێمە بەردەوام لە خەونی ئەوەدا بووین كە دەوڵەتەكانمان پێشكەوتوون و پلان دادەنێن و دەمانپارێزن، بەڵام كۆرۆنا پێی وتین لەپشت ئەم بانگەشانەوە شاخێكی گەورەی درۆكردن هەیە.
لە بارەی مامەڵەی مرۆڤەوە دۆبریە دەڵێت: كۆرۆنا نامەیەكی توندی بۆ دڵرەقی مرۆڤایەتی نارد، لە ئۆدیب مەلیكدا ئەبۆلۆ تاعونی نارد بۆ شاری تیبە، لە سەدەكانی ناوەڕاست خودا تاعونی نارد بۆ سزادانی مرۆڤەكان لەسەر هەڵەكانیان، كۆرۆناش توڕەیی سروشت بوو بەرامبەر دەستدرێژییەكانمان بۆ سەر ژینگە.
دۆبریە خۆی بە یەكێك لە نەوەی چاوەڕوانی دادەنێت، پێش چەند ساڵێك دەنوسێت: ئێمە لە كارەساتی گەورە دەربازبوین، ئێمە لە كۆتاییەكانداین، روخسارمان ئەوە نیشان دەدەن لە چ دۆخێكیداین.
لەگەڵ دەركەوتنی كۆرۆنا ئەوە دەردەكەوێت لە جیهاندا شوێنێك نەماوە بۆ خۆشاردنەوە بەراستی شەڕێكی سەیرە، تەنها شت ئەوەیە كە فەرمانمان پێدەكەن لە ماڵەكانمان بمێنینەوە بەراستی كارەساتێكی گەورەترە لە شەڕ.
بە تەنزەوە دەنوسێت: بەراستی شەڕێكە جێی پێكەنینە، كە فەرماندەی جەنگەكە تەنها دەڵێت: خۆتان بشارنەوە.
كەواتە ئایا ئێمە لە سەردەمی رەشبینی تەواوداین؟ دۆبریە دەڵێت: بەڵێ، ئێمە لە جەنگەكانی پێشوو لەپێناو ئامانجێكی دیاریكراودا دەمرین وهەمیشە دوو بەرە هەبوو لە شەڕەكاندا، بەڵام ئێستا ئێمە بەرامبەر ڤایرۆسێك دەجەنگین كە خۆی بە تەنها روبەرووی جیهان بووەتەوە، هیچ ئاڵایەكی نییە هیچ ئامانجێكی نییە، هیچ مانایەكی نییە.
٣٠ ساڵە بانگەشەی ئەوە دەكرێت ئەوروپا چارەنوسمانە كەچی لە قەیرانی كۆرۆنادا لە جیاتی ئەوەی فەرەنسا و ئەڵمانیا هاوكاری ئیتاڵیا بكەن چین هاوكاری كرد بۆیە كاتی ئەوەیە دروشمەكان پوچ بكەینەوە
تەنانەت لای دۆبریە پێوەرەكان گۆڕاون، ٣٠ ساڵە بانگەشەی ئەوە دەكرێت كە ئەوروپا چارەنوسمانە، كەچی لە قەیرانی كۆرۆنادا لە جیاتی ئەوەی فەرەنسا و ئەڵمانیا هاوكاری ئیتاڵیا بكەن چین هاوكاری كرد، بۆیە كاتی ئەوەیە دروشمەكان پوچ بكەینەوە.
ساڵی ٢٠١٠ دۆبریە كتێبێك بەناوی لە ستایشی سنوردا دەنوسێت، باسی پوچبونەوەی پەیامە ساختەكانی جیهانگیریی دەكات ئەو لەو كتێبەدا دەنوسێت: ئەوەی سنوری نەبێت داهاتووی نییە .
دروشمی یەك جیهانی و بێ سنوری وادەكات كە دەوڵەمەندەكان ببنە خاوەنی باڵ و بیانەوێت بۆ كێ بفڕن دەفڕن، چونكە شوناسی ئەوان حساب بانكییەكەیان دیاری دەكات، نەك یادەوری و ویژدان بەڵام هەژارەكان ناتوانێت بجوڵێت.
هەربۆیە كاتێك ئامۆژگاری كوڕەكەی دەكات دەڵێت: دووربكەرەوە تا دەتوانی لە سیاسەتكردن، ئەگەر حەزیشت كرد كە سیاسەت بكەیت و سواری ئۆتۆمبێلی لیمۆزینی جام رەشی موڵكی گشتی ببیت، واز لە تاقیكردنەوە و سەلماندن بەڵگەی لۆژیكی بهێنە، چونكە بیركردنەوەی لۆژیكی لە بواری كارێكی ناعەقلانی كە سیاسەتكردنە هیچ پێویست ناكات.
ریجیس دۆبریە ساڵی ١٩٤٠ لەدایكبووە، نیو سەدەیە ناوێكی دیارە لە دیمەنی رۆشنبیری جیهانی، ساڵی ١٩٦٧ كتێبی شۆرش لە ناو شۆرشدا بڵادەكاتەوە كە پێشتر پێشانی كاسترۆی دابوو، لەو كتێبەدا دۆبریە قسەیەكی لینین دەكاتە سەرچاوەی كتێبەكە، لنین دەڵێت: هیچ مومارەسەیەكی شۆڕشگێری نییە بێ تیۆری شۆڕش، بۆیە لای دۆبریە سەركەوتنی هەموو شۆڕشێك پەیوەندی بە چالاكییەكانی شۆرشەوە هەیە كە دواتر ئەنجامی دەدا.
ساڵی ١٩٦٧ لە بۆلیڤیا دەگیرێت بە تۆمەتی پشتگیری كردنی شۆرشگێڕەكان، كاتێك حاكم پرسیاری لێدەكات پەیوەندی چی بوە بە گیڤاراوە، لە وەڵامدا دەڵێت: تاكە ئازارم ئەوەیە كە لە تەنیشتیەوە نەمردم. بۆیە حكوم دەدەرێت بە ٣٠ساڵ بەڵام پاش ئەوەی فەیلەسوفی گەورە هربت ماركۆزە جوموجۆڵێكی گەورە دەكات بە هاوكاری سارتەر و براند رەسڵ و مارلۆ بۆ ئازادكردنی لەسەر داوای شارل دیگۆڵ سەرۆكی ئەوكاتەی فەرەنسا ساڵی ١٩٧٠ ئازادی دەكەن.
