بەرگریکارێکی سەرسەختى دۆزی کورد

ئه‌حمه‌د ئاڵتان.. ئه‌و نوسه‌ره‌ى فاشیزمى توركیى هه‌ڵته‌كاند

هێمن محه‌مه‌د 2021.04.17 10:28 PM
3388 جار خوێندراوەتەوە

هێمن محه‌مه‌د

نوسه‌ر و توێژه‌ر
ماسته‌ر له‌ مێژووی نوێ و هاوچه‌رخ
زانكۆی سه‌لجوق ـ توركیا

نووسەرێکی بە هەڵوێست و بەرگریکارێکی سەرسەختانەی دۆزی ڕەوای کورد لە تورکیا، ڕۆژنامەنوس و ئەدیبی گەورەی تورک ئەحمەد ئاڵتان ناوی تەواوی (ئەحمەد خوسرەو ئاڵتان)ە، ساڵی ١٩٥٠ لە شاری ئەنقەرە لە دایک و باوکێکی بە ڕەگەز تورک هاتۆتە دوونیاوە. ناوبرا لە ساڵی ١٩٨١ بەشی کشتوکاڵی زانکۆی ئیستەمبوڵی تەواوکردووە. ئاڵتان سەرەتا لە ڕۆژنامەی (حوریەت)ی تورکی دەستی بەکاری ڕۆژنامەنووسی کردووەو دواتر بۆ ماوەیەکی درێژ لە هەریەک لە ڕۆژنامەکانی (گونەش، میللیەت، یەنی یوزیل) ستوونی نووسیوەو لەم ڕێگەیەوە ئاشنایەتی لەگەڵ پرسی کورددا پەیداکردووە.
 ناوبراو لە ساڵی ١٩٨٢ یەکەمین ڕۆمانی خۆی بەناوی (چوار وەرز پایز) بڵاوکردۆتەوە، دوا ڕۆمانیشی بەناوی (دوا یاری) لە ساڵێ ٢٠١٥ چاپ و بڵاوکردۆتەوە، ناوبراو خاوەنی چەندین خەڵات و ڕۆمانی بەناوبانگەو یەکێکە لە نوسەرە پڕ پڕخوێنەرەکانی تورکیا. ئەحمەد ئاڵتان لە ساڵی ٢٠٠٧ ڕۆژنامەی (تەرەف)ی دامەزراندووە، پاشان لە ساڵی ٢٠١٢ دەستی لەکار کێشتاوەتەوە. لە ساڵی ٢٠١٥ گەڕاوەتەوە بۆ کاری ڕۆژنامەنووسی و لە ڕۆژنامەی (هەبەردار) دەستی بەکار کردۆتەوە. پاش کودەتای ١٥ی تەمموزی ٢٠١٦ لە وڵاتی تورکیا ناوبراو بەتۆمەتی هەبوونی پەیوەندی بە گولەنیەکانەوە سزای ١٠ ساڵ و ٦ مانگی بەسەردا سەپێنرا، سەرەنجاملە ژێر  فشاری کۆمەڵەی ئەوروپی لە ١٤/٤/ ٢٠٢١دا نوسەری مرۆڤ دۆست و ئازادیخوازی تورک ئەحمەد ئاڵتان پاش ٤ ساڵ ئازادکرا. لە بێشکچیەوە بۆ ئەحمەد ئاڵتان کەمن ئەو بیریارو نووسەرە ئاشتی خواز و مرۆڤ دۆستە تورکانەی کە پشتیوانی دۆزی کورد بوون.
لە ١٧ نیسانی ساڵی ١٩٩٥ نوسەری بە ڕەچەڵەک تورک (ئەحمەد ئاڵتان) لە ڕێگەی نوسینی ستونێکەوە لە ڕۆژنامەی (میللیەت)ی تورکی لە ژێر ناونیشانی (ئاتا کورد) ناسیۆنالیزمی تورکی و نەتەوە پەرەستە تورکەکان  و پرۆسەی دیموکراسی لە ٩٠ کانی سەدەی ڕابردوو لە وڵاتی تورکیا خستەژێر تاقیکردنەوەیەکی گەورەوە. پاش بڵاوبوونەوەی بیروڕاکانی وەک چاوەڕاوان دەکرا (ئەحمەد ئاڵتان) کەوتە بەر ناڕەزای و فشاری دەوڵەت و پارت و ڕێکخراوە نەتەوە پەرەستەکانی تورکیاو داوای سزادان و دوورخستنەوەی لە دەستەی نوسەرانی ڕۆژنامەی (میللیەت) کرا. پاش دادگایکردنی لەلایەن دادگای ئاسایشی دەوڵەتەوە سزای ساڵێک و ٨ مانگ زیندانیکردنی بەسەردا سەپێنرا. لەگەڵ ئەوەشدا بیروڕاکانی (ئاڵتان) بوون بە هێماو ڕووخساری ڕاستەقینەی بەرەنگاربوونەوەی فاشیستی نەتەوەی تورکی و داکۆکی کردن لە مافەکانی گەلی کوردو هێنانەدی ئاشتی و یەکسانی و ئازادی لە نێوان هاوڵاتیانی تورک و کورددا. ناوەڕۆکی ستوونەکەی (ئاڵتان)  (ئاتا کوردو کۆماری کوردیە).

ئه‌حمه‌د ئاڵتان، خاوەنی چەندین خەڵات و ڕۆمانی بەناوبانگە

 

گەر بهاتایەو (مستەفا کەمال) لە بری (سالۆنیک) لە شاری (موسڵ) لە دایک بووبوایە، وەک پاشایەکی عوسمانی پاش ئەنجامدانی جەنگی سەربەخۆی بە بەشداری (کورد و تورک)، ئەو کۆمارەی کە هۆکاری سەرەکی دامەزراندنی بوو بە ناوی (کۆماری کوردیە) ناو بنایەو لەلایەن مەجلیسەوە نازناوی (ئاتا کورد)ی لێبنرایە... گەر هەموومان بە کورد ئەژمار بکراینایە لە بەر ئەوەی بە سەرجەم هاوڵاتیانی (کۆماری کوردیە)ە دەوترێت کورد. گەر لە مەیدانەکانی تەقسیم، کادیکۆی، کزڵای و کۆردۆنادا دروشمی " چەند دڵخۆشە ئەو کەسەی کە دەڵێت کوردم" هەڵبواسرایە ...
گەر بهاتایەو نەتەوە پەرەستە کوردەکان بانگەشەی ئەوەیان بکردایە لە (کۆماری کوردیە)یەدا (تورک) بوونی نیەو هەمووان کوردن، ئەوانەشی کە بانگەشەی تورک بوونیان دەکەن ناوی (کوردی دەریا) یان لێبنرایە... گەر کوردەکان بانگەشەی ئەوەیان بکردایە کە خاوەنی مێژوویەکی ٧٠٠٠ ساڵی و خاوەنی ڕاستەقینەی ئەنادۆڵ کوردەکانن و مەغۆل و هۆنەکان لە بنەڕەتدا باپیرە گەورەی کوردەکانن، ناوو  قارەمانێتی پاشا کوردە عوسمانیەکانمان لە پرۆگرامی خوێندندا بە زمانی کوردی بخوێندایە...
گەر بهاتایەو ناوی (تیۆمان، جەنگیز، ئاتێلا و عوسمان) مان لێ قەدەغەبکرایەو لە بری ئەو ناوانە ناچار بووینایە ناوی (دیاکۆ، نەورۆز، قازی، بەدرخان)مان لە خۆمان بنایە، گەر دامەزراندنی تەلەڤزیۆنی تورکی قەدەغەبووایەو تەواوی پرۆگرامە تەلەڤیزیۆنیەکان بەزمانی کوردی پەخشبکرایە...
گەر بهاتایەو ناچار بکراینایە تەواوی (ڕۆمانەکانمان، چیرۆکەکانمان، شیعرەکانمان) بە زمانی کوردی بنوسین و تەنها مافی گوێگرتن لە گۆرانی کوردیمان بووایەو ڕۆژنامەکانمان بە زمانی کوردی دەرچووایە... گەر لە خوێندنگەکانماندا نوسین و فێربوون تەنها بە زمانی کوردی بووایەو زمانی تورکی قەدەغەبووایە... گەر لە کاتی ووتنی (ئێمە تورکین، ئێمەش زمان و مێژووی تایبەت بە خۆمان هەیە)، بەبێ هیچ لێپرسینەوەیەک لە کونجی زیندان توند بکراینایە...
گەر بهاتایەو لە شارەکانی (ئیستەمبۆڵ، ئیزمیر، ئەنکەرە، بورسا)دا پۆلیس بەردەوام بەدوای ئێمەی تورکەوە بووایە، هێزە تایبەتەکان بە گومانی جوداخوازی و هەوڵدان بۆ پارچە پارچەکردنی (کۆماری کوردیە)ە بەردەوام وەک تۆمەتبار مامەڵەیان لەگەڵ بکردینایە... تەنها لە بەر ئەوەی تورکین بەردەوام هەوڵ بۆ شکاندنی کەسایەتیمان بدرایە... گەر لە دوای کودەتای ١٢ی تەمموزی ١٩٨٠ سەرجەم زیندانەکان لە تورک پڕبکرانایە، گەر بەدڕندەترین شێوە ئەشکەنجە بدراینایە، گەر لەو خانانەدا زیندان بکراینایە کە تا بینەقاقەمان قوڕو پیسی بووایە، گەر لە ڕیگەی بەکارهێنانی پەستانی ئاوەوە ئەندامەکانی ناوەوەی جەستەمان وێرانبکرایە، گەر لە ڕێگەی سەگە برسیەکانەوە قاچەکانمانیان پارچە پارچە بکرادیە...

ئه‌حمه‌د ئاڵتان ناسیۆنالیزمی تورکیی خستەژێر تاقیکردنەوەیەکی گەورەوە

گەر بهاتایەو بیاندایە بەسەر ماڵەکانمانداو بە تۆمەتی جوداخوازی و یارمەتیدانی تورکە تیرۆریستەکانەوە ئاپارتمانەکانمانیان بڕوخاندایە، بەبێ ئەوەی تێبگەین و ئاگاداری هێچ شتێک بین دووریان بخستینایەتەوە بۆ ناوچەکانی (هەکاری و ئامەد) و ناچار بووینایە لە نێو خێوەتگەدا ژیان بەسەر بەرین... ئایا ئێمەی تورک بەوە ڕازی دەبووین... ؟!،  بەڵێ گەر هاتوو بیان ووتایە ئێوە هەمووتان مادام هاوڵاتی (کۆماری کوردیە)ن کوردن، بۆچی ئەتانەوێ تورک بن لە کاتێکدا گەر بتانەوێت تەنانەت دەتوانن ببنە سەرۆک وەزیرانی تورکیا، ئایا ئێمە ئەو ووتانەمان وەک نیشانەی (حەق) قبوڵ دەکرد... ؟!، یاخود پێداگریمان لەسەر (زمان، کلتورو ناسنامەی تورک بوونمان) دەکردو داوای یەکسانی مافی هاوڵاتی بوونمان دەکرد...؟!
ئەمڕۆ هاوڵاتیانی تورک و کورد لە تورکیادا دەژین، ڕاستە مێژوو لە بەرژەوەندی تورک بووە، بەڵام ئەوەی کە ئێمە دژی دەوەستاینەوەو پێمان قبووڵ نەدەکرا، ئەمڕۆ داوای قبووڵکردنی لە کوردەکان دەکەین، لە ئەنجامی ئەم داواکاریە نابەجێیە وڵات ڕووبەڕووی تیرۆرو جەنگی نێوخۆی بۆتەوە...
ئەو کەسانەی کە باوەڕیان وایە تورکیا لە ڕێگەی گەشەپێدانی دیموکراسی و قبووڵکردنی ناسنامەی کوردەوە دەتوانێت لەم دۆخە نەخوازراوە ڕزگاری بێت، کاتێک بە ئاشکرا ئەو بیرۆکانە دەردەبڕن، دەستەڵات دارانی ئێمە هەمیشە ئەو پرسیارە دەکەن. " چارەسەری دیموکراتی چیە؟ ناسنامەو پرسی کورد چیە؟" ... دیموکراسی واتە قبووڵکردنی داواکاریەکانی ئێمەی تورک گەر هاووڵاتی (کۆماری کوردیە) بووینایە.  قبووڵکردنی ئەوەی کە ئێمەی تورک دەمان وویست بۆ برا کوردەکانمان ئایا پێویستی بەم هەموو خوێن ڕشتنە هەیە؟! ئایا شایەنی ئەوەیە لەم پێناوەدا وڵات بەرەو ئایندەیەکی نادیار ببرێت؟!
ئەوانەی کە دەڵێن نەخێر شایەنی ئەوە نیە،  ئەوانەن کە " دیموکراسیان" دەوێت... ئایا پیادەکردنی دیمۆکراسی هێندە قورسە ؟


دوایین بابەت

زۆرترین خوێندراو

  • ڕۆژ
  • هەفتە
  • مانگ