مێژوویەكى کورتى پڕ گه‌نده‌ڵی و فیتنەی عێراقییەکان

حه‌لبوسی.. گەنجە سەرەڕۆكه‌ی کافتریاکانى به‌غدا

د.ماجید خه‌لیل 2023.11.18 10:39 PM
5878 جار خوێندراوەتەوە

د.ماجید خه‌لیل

نوسه‌ر و وه‌رگێڕ
دكتۆرا له‌ مێژووی هاوچه‌رخی كورد
مامۆستای زانكۆی سلێمانى

کەرەمە شارۆچکەیەکی شینگێڕ و شەماقاو هەڵگیراو بۆ ڕۆژانێک، کە حزبی بەعس بەهەموو جۆرەکانی جەبەڕوتەوە جن و ئینسی ئێراقی ئەهاڕیی. 
ئێستاش لە فەلسەفە و فەتوای عێلە عێراقییەکانی کەرەمەدا، کوردەکان لە جیناتی جنۆکەوە چۆڕاونەتە چارەنوسی شیمالی حەبیب. 
کەرەمە شارۆچکەیەکی هۆزگەرای هاروهاج، شارۆچکەیەکی پان و بەرین و پێخاوس، شارۆچکەیەکی تا بینە قاقا چەقیو لە زۆنگاوی کۆنخوازی و کەلتوری کینەبەرایەتی. 
ئەوانە چەند هۆزێکی نزیک (فەلوجە)ن، تەنها شازدە کیلۆمەتر لە باکوری ڕۆژهەڵاتی فەلوجەوە دوورن. 
هێشتا ئەمریکییەکان نەگەشتبوون، تەواوی دامەزراوەکانی میرییان تاڵان و بڕۆ کرد!
ئەمریکییەکان ئەوەندە لەوێ نەمانەوە، تاوەکو ٢٠١٨ و ئێستاش، ئەوێ ئارامی بەخۆوە نەبینی.

گه‌رانه‌وه‌ی بۆ ناو هۆزه‌كه‌ی پاش ده‌ركردنی له‌ په‌رله‌مان ـ ئه‌نبار


 هەر هۆزێک هێزێکی ڕاستکردبوویەوە و ناوێکی جیهادی جڕتاندبویه جنسییەی خۆیەوە. لەوێوە لیکی ڕژاوی ڕومادییەکان بۆ زەردەخەنەکانی سەددام سەرچاوەی گرت و تەقییەوە بەڕووی ئەمەریکییەکاندا.
 لە ٢٠٠٥ وە کوشتاری هێزەکانی ئەمەریکا درێژەی کێشا. لە سێپتەمبەری ٢٠٠٦ دا، تەنها تەقینەوەیەک ٤٩ سەربازی ئەمریکییان کوشت، جیا لەوەی لە مانگی پێنجی ئەو ساڵەشدا ڤیدیۆیەکیان بڵاوکردەوە و دوو سەربازی ئەمریکیان مل قرتاند.
 ئەوان تا ٢٠٠٨  ئاڵۆزییەکانیان هێشتەوە، وەختێ داعشیش دروست بوو، زۆرترینی هۆزەکان هاتنە پاڵیان. 
ئیتر ئەو شارەی کە دەیان کارگەی جۆراوجۆری بواری چەوولم و چیمەنتۆی لێبوو، بوویە دۆزەخێکی داگیرساو.
 شارۆچکەیەک شەڵڵایان بۆ ڕۆژانی سەددام، سەرچاوەکانی ئاو و کارەبا و هەموو هونەرێکی ژیانی لێ شاردبوونەوە. 
ئەوان ژیانێکی کوللەمەرگییان هەڵبژاردبوو. 
زیاد لە سەد هەزار مەخلوق کە نیوە زیاتری منداڵ بوون، ببوونە داشی دامەی دەستی تیرۆریستەکان. 

حه‌لبوسی و نه‌وال عاسم هاوسه‌ری دووه‌مى


لەو کاتەوەی کە هێشتا سەددام مابوو، لە ٢٠٠١ دا، موحەمەد حەلبووسی لە بەشە ناوخۆیەکانی بەغدادا، لە زانکۆی موستەنسەریەدا، بەشی ئەندازیاری تەواوکرد. ئەو خەریکی کوڕێنی خۆی بوو، کاتێ سەدام ڕووخا، ببوویە ئەندازیارێکی مەدەنی، هەرگیز کەسێک نەیدەزانی ڕۆژێ لەڕۆژان ئەم گەنجە سەرەڕۆیەی نێو کافتریاکان، کە بە خواردنەوەی کۆلایەکی دەم گۆرانییەکی جۆرج وسوف وێری نیوەی کافتریاکەی دەرکرد، تاوەکو بڵێن عاشقێکی عەبەسییە. 
ئەم کوڕڵە و دەیانی تری سووننەی ناو عێراقی پاش سەددام، لە بۆشایی بوونی سونییەکاندا سەرەیان هات و هاتنە پێشەوە. 
حەلبوسی هێندەی بڵێی یەکو دوو، وەک ئەوەی دێوی نێو قۆرییەکەی عەلادین عێراقی دابێتە دەست، بوویە سەرۆکی پەرلەمان. 

حه‌لبوسی له‌كاتی سه‌رۆكایه‌تی دانیشتنێكی په‌رله‌ماندا ـ به‌غدا


ئەم کابرایە، کە شایی و لۆغانی کەرەمە بۆ سەرکەوتنەکانی سنگی بەسەر عێراقدا دەرپەڕاندن، لەمیانی ٢٠١٨ وە تاوەکو ئەمشەو، نەیتوانی کارگەیەکی ڕوخاوی شارۆچکەکەی بنیاد بنێتەوە، ئەوەی پێی بڵێیت بناغەیەکی لۆژیکی لە لێوییەوە دانەنرا، تەنها و تەنها بیری بەلای بابەتی دۆلار و دزی و گەندەڵییەوە بوو. پێشتر خۆی و دووانی دی پارتێکیان بەناوی پێشکەوتنەوە بۆ دانا.
 ئەم پارتە پەیژەی دزی و فزییەکانی زیاتر زیندوڕاگرت. پارتێک لەئەوەڵەوە تا ئاخری ٢٧ بەندیم خوێندەوە، زەڕڕەیەک زمانی پێکەوەیی و داننان بە بوونی نەتەوەی تر و زمانی تر بوونی نەبوو، لەو پەیڕەوی پارتەکەدا، بۆنی عروبەیەکی عێراقییانە کاست دەکات، لەو پەیڕەوەدا پەیڕەوی بەعس بە حەوت ئاو شۆراوەتەوە، بەتایبەتی بەوپەڕی ڕقو قینەوە دژایەتی هەر پرۆژەیەک دەکەن بۆ ناساندنی شوناسێکی تری بێ لە شوناسی عێراق و یەکێتی عێراق.

ئاینده‌یه‌كی نه‌زانراو چاوه‌ڕوانیه‌تی


حەلبوسی مێژوویەی کورت و کەڵکاوەژوویەکی خراپ خراپی لە فەوزاو فیتنەی عێراقییەکاندا دی. 
مرۆڤ سەیری ئەو سەدان وتارە دەکات کە لەبارەی هەڵتۆقینی و هێزی دەوڵەمەندی و واژۆی یەک لەدوا یەکی بۆ کۆمپانیا بیانییەکان کردوویەتی، کۆڵێ شەرمەزار دەبێت کە لە چ وڵاتێکدا وێنای خۆی دەبینێتەوە. 
ئەم کوڕە کارەکتەرێکی ساخەتەو سیحراوی و هەلقۆزەرەوەی هۆزگەراییە. هۆزێک باشترین کوڕەکانیان خۆیان بە تانکەکانی ئەمەریکا تەقاندەوە، تاوەکو تڕکەنێکی وەک حەلبوسی حەپەلوشی حەکایەتی شۆڕشەکەیان بکات.


دوایین بابەت

زۆرترین خوێندراو

  • ڕۆژ
  • هەفتە
  • مانگ